مطالبه اجرت المثل پس از فوت شوهر (همسر)

اگر ابهامی یا سوالی باقی مانده بود با وکلای پایه یک گروه پارسای تماس بگیرید.

44033677 - 44963487

در خصوص امکان مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت در صورت فوت شوهر به طرفیت وراث شوهر (متوفی) بسیار سوال پرسیده می شود و در این راستا در صدد بررسی این سوال بر آمدیم. قبل از هر چیز باید بدانیم که در قوانین موضوعه فعلی کشور تنها دو ماده قانونی در خصوص اجرت المثل ایام زوجیت از جانب زن (زوجه) وجود دارد و بند الف تبصره ماده 6 ماده واحده قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق، نسخ (حذف) شده است اما دو ماده مذکور یکی تبصره ذیل ماده 336 قانون مدنی الحاقی 9/5/85 مجمع تشخیص مصلحت نظام می باشد و دومی ماده 29 قانون حمایت خانواده مصوب 1391.

در این دو ماده که مستند مطالبه اجرت المثل زوجه است به خصوص تبصره ذیل ماده 336 قانون مدنی، منعی برای مطالبه اجرت المثل بعد از فوت شوهر وجود ندارد و به عبات دیگر امکان مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت مقید به زمان حیات شوهر نشده است. از اطلاق ماده مذکور بر می آید که اجرت المثل با جمع شرایط در هر زمان قابل مطالبه می باشد لذا از حیث نظری امکان مطالبه آن وجود دارد اما با توجه به ماده پیش گفته، زن (زوجه) با 3 شرط می تواند مطالبه اجرت المثل کند.

1-      اثبات انجام امور منزل که شرعا بر عهده او نبوده است.

2-      اثبات این که به دستور زوج (مرد) کار ها را انجام داده است.

3-      اثبات این که رایگان آن ها را انجام نداده است. (قصد عدم تبرع)

در مورد شرط اول اگر چه بر طبق اصول حقوقی اصل بر عدم است و مدعی انجام عمل باید در مقام اثبات آن بر آید ولی زندگی زناشویی در جامعه ما ظهور در انجام امور منزل توسط زوجه دارد و به نظر می رسد زن در این مورد بی نیاز از اثبات است.

اما اثبات شرط دوم بر دوش زوجه است اوست که باید ثابت کند به دستور یا درخواست زوج (شوهر) امور منزل را انجام داده است به عبارت دیگر باید ثابت گردد که اگر امر یا درخواست شوهر نبود کارهای منزل توسط زن انجام نمیشد.

شرط سوم محل اختلاف است بعضی از قضات معتقدند اصل عدم تبرع است یعنی این که اصل بر این است که کسی رایگان کاری را انجام نمی دهد و این مرد است که باید ثابت کند همسرش رایگان در منزل کار می کرده است و قصد تبرع نداشته است کما اینکه تبصره ذیل ماده 336 در ذیل مبحث استیفاء آمده است اما مخالفان استدلال می کند که درست است که اصل عدم تبرع است ولی زندگی زناشویی در عرف جامعه ما بر پایه احسان و محبت و تشدید مبانی خانواده است و عمده زنان به رایگان و بدون کوچکترین چشم داشتی به امور منزل می پردازند. به تعبیر حقوقی این اماره به اصل عدم تبرع برتری دارد ...

با توجه به این استدلال ها آراء متفاوتی هم در محاکم در این سال ها صادر شده است ولی تجربه گروه وکلای خانواده پارسای نشان می دهد که امروزه بیشتر محاکم در مطالبه اجرت المثل از جانب زوجه، سهل گیری می کنند و اصل را عدم تبرع می گیرند و بار اثبات این که زن به رایگان در منزل کار می کرده است را به دوش مرد می اندازند از این سهل گیری پس از فوت شوهر کاسته می شود به بیان دیگر اگرچه بر طبق استدلال های ذکر شده و اطلاق تبصره ذیل ماده 336 منعی برای مطالبه اجرت المثل به طرفیت وراث شوهر وجود ندارد اما کار زوجه برای اثبات انجام امور منزل به دستور شوهر با توجه فوت او کمی دشوار به نظر می رسد.

کما این که این سخت گیری در صورت فوت زن دو چندان می شود و یعنی اگر وراث زوجه بخواهند مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت به طرفیت شوهر بدهند، عمده محاکم چنین دادخواستی را رد می کنند زیرا به نظر می رسد زندگی مشترک زوجین و عدم مطالبه اجرت المثل از جانب زوجه در زمان حیات به منزله تبرعی بودن خدمات او و یا گذشت از آن می باشد گذشته از این که اثبات به دستور زوج بودن برای وراث زوجه نیز در صورت مخالفت مرد امری دشوار است.

منبع : وکیل خانواده|وکیل طلاق|وکیل حقوقی

http://parsaylawyers.com

ده نکته حقوقی در مورد مهریه

^{1-    مهریه مالی است که در هنگام عقد ازدواج مرد متعهد می شود به همسر (زوجه) خود بپردازد. این مال می تواند به صورت نقدی (وجه رایج کشور)، سکه و طلا، سایر اموال منقول یا غیر منقول (ملک، خانه یا آپارتمان) باشد. این مال به عنوان دین و بدهی بر عهده زوج قرار دارد؛}

^{2-    مهریه همزمان با انعقاد ازدواج در سند رسمی  سند ازدواج (نکاح واژه عربی پیمان زناشویی است) ثبت می شود. از مهمترین ویژگی های این سند رسمی این است که لازم الاجرا است. یعنی با درخواست زن از دفترخانه تنظیم سند ازدواج برای اجرای تعهدات آن از جمله مهریه، می توان به عنوان مثال مال موضوع مهریه را از همسر (مرد) درخواست کرد و مراجعه به دادگاه برای این کار الزامی نیست؛}

^{3-    مهریه از طریق ارائه دادخواست به دادگاه عمومی حقوقی خانواده هم قابل مطالبه است. زن می تواند در صورت تمایل با نوشتن خواسته خود توسط خود یا مشاور یا وکیل دادگستری در فرم مخصوص (همان دادخواست) از دادگاه محل سکونت خود یا همسرش درخواست کند که حکم الزام همسر را به پرداخت مهریه صادر کند؛}

^{4-    همچنین مهریه را می توان پس از صدور اجرائیه از طریق اداره اجرای اسناد رسمی دریافت کرد. با صدور برگ اجرائیه از دفترخانه تنظیم سند رسمی، متقاضی مهریه می تواند به اداره اجرای اسناد رسمی ثبت مراجعه و با معرفی نشانی مرد (همسر) درخواست وصول مهریه را ارائه کند. هچنان که می تواند مالی از مرد مانند حساب بانکی،‌پلاک ثبتی، سهم یا حتی طلب قطعی وی را از دیگران برای توقیف و وصول مهریه معرفی کند؛}

^{5-    در سند رسمی ازدواج معنی عندالمطالبه، امکان درخواست دریافت مهریه در هر زمان است. پس در صورت نوشتن این عبارت در سند رسمی ازدواج که به امضای همسر (مرد) رسیده باشد، زن هر وقت بخواهد می تواند مهریه را از مرد بخواهد؛}

^{6-    در سند رسمی ازدواج عندالاستطاعه یعنی شرط درخواست پرداخت مهریه دارا بودن مرد است. در صورت استفاده از این عبارت در متن سند رسمی ازدواج، درخواست مهریه از مرد مشروط به داشتن مال و توانایی مرد در پرداخت مهریه است؛}

^{7-    مطابق قانون جدید خانواده، برای نپرداختن مهریه بیش از110سکه، مرد بازداشت نمی شود. از سال 1377 با تصویب قانون محکومیت های مالی و تا پیش از صدور رای وحدت رویه مبنی بر امکان طرح ادعای اعسار (ناتوانی و تنگدستی) برای پرداخت مهریه پیش از توقیف و بازداشت مرد بدهکار مهریه، امکان بازداشت همه محکومان مالی – از جمله محکومان به پرداخت مهریه - به استناد آن قانون فراهم شده بود. اما با صدور رای مذکور و اثبات یا احراز اعسار بسیاری از مردان بازداشت ایشان تا زمان اثبات دارا شدن آن ها منتفی می شد. اما قانونگذار این بار این تهدید قانونی را برای وصول مهریه های تا 110 سکه طلا زنده کرده است ؛}

^{8-    می توان هر شرطی را درباره مهریه در سند رسمی ازدواج نوشت. بدین معنی که درباره میزان و شرایط پرداخت مهریه هر توافقی میان زن و مرد (همسران) جایز است و برای دو طرف تعهدآور محسوب می شود. بنابراین طرفین می توانند با آزادی اراده در این باره گزینه های گوناگونی را پیش بینی کنند؛}

^{9-    مهریه دین ممتازه است و پیش از هر بدهی از بدهکار دریافت می شود. اهمیت بدهی مرد به همسر خود و حساسیت رابطه زوجین (زوج و زوجه یا همان زن و مردی که با هم ازدواج کرده اند) و البته امتیازی که قانونگذار برای حمایت از زن پیش بینی کرده موجب شده است تا این طلب را بستانکاری ویژه و ممتاز به حساب آورد و پرداخت آن را - حتی اگر بدهی مرد مرده (فوت شده) باشد -  بر هر طلب دیگری برتر و پیش تر دانسته است؛}

^{10-مهریه را می توان به اصطلاح بخشید یا بذل کرد.‌(بذل به معنی بخشش به کار برده می شود) به هر شکل و روشی که قابل اثبات و مستند باشد زن می تواند تمام یا بخشی از مهریه را به همسرش ببخشد یا از دریافت آن صرف نظر کند؛ در عین حال قانونگذار در ازدواج دائم این حق را برای زن پیش بینی کرده است تا پیش از دریافت مهریه بتواند از انجام وظایف خود به عنوان همسر خودداری کند.}